Μελέτη Αξιολόγησης για το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) της Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (Φάση Α, στάδιο Α1)

Το ζήτημα του χωροταξικού σχεδιασμού είναι θεμελιώδες για την ισόρροπη κατανομή των δραστηριοτήτων στο χώρο της Περιφέρειας προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη ευημερία, η κοινωνική συνοχή, η προστασία των πόρων και του περιβάλλοντος και να λυθούν πολλά υπαρκτά προβλήματα σε αστικές και ορεινές περιοχές.

Διαπιστώσαμε πολλά θετικά σημεία στη μελέτη Αξιολόγησης που συντάχθηκε στα πλαίσια της επικαιροποίησης του υπάρχοντος χωροταξικού σχεδιασμού, καταθέσαμε ως συνδυασμός έγκαιρα τις  απόψεις μας στην Περιφέρεια για ορισμένα λάθη, παραλήψεις, προσθήκες στο κείμενο και στους χάρτες, τα κυριότερα σημεία των οποίων παραθέτουμε κάτωθι.

Παρατηρήσαμε οτι γίνεται προσπάθεια να τεθεί εμβόλιμα η μεταλλεία σε πολλές και μεγάλες (πολλών χιλιάδων στρεμμάτων έκαστη) εκτάσεις στην Περιφέρειά μας.

Δεν είναι τυχαίο, ότι τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που υπάρχει στη βόρεια Ελλάδα η υπερπροσπάθεια καναδικής μεταλλευτικής εταιρείας να εγκατασταθεί στην περιοχή και να πάρει τον χρυσό, τον χαλκό και τον άργυρο από τη γη,  να γίνονται «λάθη» αποτύπωσης, στον υπό διαβούλευση χάρτη της Περιφέρειάς μας σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες (Νομοί) της Περιφέρειας, περιοχές ως “εγκεκριμένες «μεταλλευτικές περιοχές»”, ενώ ούτε μεταλλευτικές περιοχές έχουν χαρακτηριστεί, ούτε εγκεκριμένες είναι!

Στις αναλυτικές παρατηρήσεις που καταθέσαμε στην ηλεκτρονική Διαβούλευση της Περιφέρειας σημειώσαμε τόσο τα συγκεκριμένα σημεία όσο και ότι πρέπει να διορθωθεί το υπόμνημα στο Χάρτη.

-Παρατηρούμε μια μεγάλη αντιφατικότητα στις προωθούμενες επιλογές και στρατηγικές ανάπτυξης της Περιφέρειας ΑΜΘ. Έτσι ενώ για παράδειγμα αναφέρεται ότι «ο τουρισμός παραμένει μια ισχυρή προοπτική για την Περιφέρεια με άξονα την ανάδειξη του πλούσιου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και με στόχο την ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών» κλπ, παράλληλα γίνεται εμφανής προσπάθεια εμβόλιμης έγκρισης/ αποδοχής της μεταλλείας, ενώ είναι γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο η ιδιαίτερα αρνητική μακροχρόνια και μη αναστρέψιμη επίπτωση της μεταλλείας -και της συνακόλουθης πολλές φορές μεταλλουργίας- σε τομείς όπως η αγροτική παραγωγή, η κτηνοτροφία, οι υδατοκαλλιέργειες και φυσικά ο τουρισμός ο οποίος προϋποθέτει μη ρυπασμένο- υποβαθμισμένο χώρο.

Υπάρχει εμφανής σύγκρουση και εσωτερική αντίφαση μεταξύ Οικοτουριστικών αξόνων, αξόνων ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού που θέτει το ΠΠΧΣΑΑ μέσω του Χάρτη Ε.2 και της μεταλλείας στις ΠΕ της Περιφέρειας καθώς απαιτούνται κατ’ ελάχιστο μη ρυπασμένοι και υποβαθμισμένοι χώροι.

Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να συνταχθούν Διαχειριστικά Σχέδια για τις περιοχές του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου ΦΥΣΗ 2000, οι οποίες βρίσκονται εκτός των 4 Εθνικών Πάρκων της ΠΑΜΘ προκειμένου να οριστούν οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες και να δοθεί έτσι ένα πιο καθορισμένο πλαίσιο προστασίας στις σημαντικές και ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος περιοχές της Περιφέρειας.

Όσον αφορά στις προγραμματιζόμενες δράσεις, στον τομέα Στρατηγική αξιοποίησης της ενέργειας σε όλους τους τομείς πιστεύουμε  πως πριν την αξιοποίηση της ενέργειας το καίριο στρατηγικό σημείο είναι η εξοικονόμηση της ενέργειας. Να περιληφθεί στις προτεινόμενες πρωτοβουλίες η θερμική θωράκιση των δημοσίων κτιρίων (σχολεία, υπηρεσίες, νοσοκομεία) η οποία από τη μια μπορεί να εξοικονομήσει χρήματα στην ΠΑΜΘ από το εισαγόμενο ακριβό πετρέλαιο, μειώνει την εξάρτηση από τις αγορές αυξάνοντας της ενεργειακή αυτονομία μας ως Περιφέρεια, και από την άλλη δημιουργεί πράσινες θέσεις εργασίας και βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

Για τη μεταλλεία πρέπει να τεθεί σε επίπεδο Περιφέρειας μια ρήτρα για την αποληψιμότητα των μετάλλων -η οποία εν συνεχεία μπορεί να προωθηθεί ώστε να περάσει και στο μεταλλευτικό κώδικα. Η ρήτρα να αφορά την μη αποδοχή εξορυκτικών και μεταλλευτικών  δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην απόληψη μετάλλων ή αμετάλλων που η περιεκτικότητά τους στο πέτρωμα που τα περιλαμβάνει να είναι μικρότερη από 1% περίπου λόγω των ιδιαίτερα επιβαρυντικών επιπτώσεων στις υπόλοιπες ασκούμενες παραγωγικές δραστηριότητες του πληθυσμού (καλλιέργειες, βοσκές, υδατοκαλλιέργειες) και στο ευρύτερο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων.

Στο συνολικό κείμενο απουσιάζουν βασικά στοιχεία όπως η έννοια της φέρουσας ικανότητας σε μερικά θέματα όπως για παράδειγμα η υπερβόσκηση. Ο υπολογισμός της φέρουσας βοσκοικανότητας (μπορεί να γίνει μέσα από ορισμό του επικαιροποιηθέντος σχεδίου ή επιτροπή/ νομοθετικό κείμενο) σε Σαμοθράκη Έβρου, Ίασμο Ροδόπης κ.α. είναι το πρώτο στάδιο για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της υποβάθμισης των δασικών εκτάσεων και την ερημοποίηση.

Εκκρεμεί στην Περιφέρεια η δράση για τον καθορισμό και το χαρακτηρισμό της γεωργικής γης προτεραιότητας. Η εν λόγω διαδικασία –επικαιροποίηση- πρέπει να περιλάβει και να δρομολογήσει τις απαραίτητες ενέργειες για να λάβει η γεωργική γη χαρακτηρισμό ως προς την παραγωγικότητάς της και να υποδέχεται τις δέουσες δραστηριότητες.

 Ζητάμε να συγκληθεί σε συνεδρίαση και να γνωμοδοτήσει η Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης της ΑΜΘ  καθώς το θέμα του χωροταξικού σχεδιασμού είναι μείζον θέμα.

Κατερίνα Γεροστεργίου: Περιφερειακή σύμβουλος ΑΜΘ,